Studia historycznojęzykowe III. Rozwój polskiego systemu językowego, pod red. Kazimierza Rymuta i Wojciecha Ryszarda Rzepki, Kraków  2000, 388 s.

seria: Prace Instytutu Języka Polskiego PAN nr 111

[fragmenty Słowa wstępnego]

W dniach 29 i 30 września 1997 roku odbyła się w Mogilanach pod Krakowem trzecia już konferencja poświęcona dziejom języka polskiego, przemianom historycznym zachodzącym w systemie naszego języka, zatytułowana „Rozwój polskiego systemu językowego”. Podobnie jak dwie poprzednie i tę organizował Instytut Języka Polskiego PAN oraz Zakład Historii Języka Polskiego Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Konferencja w Mogilanach obok swoich naukowych  walorów  miała  także dodatkowe  atrakcje. Poświęcona została jubileuszowi siedemdziesięciolecia urodzin Profesora Mariana Kucały. Zgodnie z życzeniem uczestników konferencji tom niniejszy zastępuje księgę jubileuszową (…)

Spis treści

Słowo wstępne

ZAGADNIENIA OGÓLNE

Irena Bajerowa, Tendencja do normalizacji jako główny czynnik rozwojowy polskiego języka ogólnego

Maria Honowska, Kłopoty z „rozwojem”

Ireneusz Bobrowski, Wiedza historycznojęzykowa a opisy polszczyzny współczesnej

Bogdan Walczak, Jeszcze kilka uwag w sprawie genezy polskiego języka literackiego

Antoni Furdal, Z dziejów kontaktów językowych polsko-niemieckich

Krystyna Pisarkowa, Historia języka a historia sztuki. „Psałterz” – studium przypadku

FONETYKA

Witold Mańczak, Nie dostrzeżona reguła fonetyczna w polszczyźnie: *šń > śń

FLEKSJA

Zenon Leszczyński, Relikty rzeczownikowej odmiany przymiotników w wyrażeniach przyimkowych na tle innych jej pozostałości

Thomas Menzel, Jeszcze o przymiotnikowo-rzeczownikowej końcówce –ej

Zygmunt  Zagórski, Kilka uwag o homonimii deklinacyjnej w polszczyźnie XVI wieku. Rzeczowniki męskie

Józefa Kobylińska, Dualis w polszczyźnie regionalnej XVI-XVII wieku

SŁOWOTWÓRSTWO

Krystyna Kleszczowa, Trwałość i zmienność w systemie słowotwórczym

Jerzy Reichan, Problem kategorii i nadkategorii słowotwórczych (na przykładzie gwarowych nazw nosicieli cech i nazw wykonawców czynności

Maria Zarębina, Leksemy stopniowalne i niestopniowalne w historii języka polskiego

Maria Karpluk, Intensiva przymiotnikowe typu namiłosierny

Ewa Deptuchowa, Zofia Wanicowa, Funkcje i znaczenia przedrostka za- w staropolskich czasownikach odczasownikowych

Wacław Twardzik, Próba dowodu na istnienie w staropolszczyźnie przedrostka przeczącego i-

Bogusław Kreja, Struktura i znaczenie formacji na –arka oraz problem genezy przyrostka -arka _instr

Janusz Siatkowski, O rozróżnianiu słowiańskich pożyczek z sufiksami –ica i -ъcъ w języku niemieckim

SKŁADNIA

Barbara Greszczuk, Wokół zmian syntaktycznych – typy zmian i ich stopniowalna głębokość

Anna Kałkowska, Grupa imienna  na tle problematyki zmian składniowych w polszczyźnie

Zdzisława Krążyńska, Z zagadnień semantyki i składni staropolskich czasowników

Jadwiga i Wacław Twardzikowie, Staropolski podwójny biernik. O stereotypie podwójności i o stereotypie kalki

Tomasz Mika Stylistyczne ukształtowanie  składni imiennej w „Rozmyślaniu przemyskim”. Rekonesans badawczy

Leszek Moszyński, Osobliwe konstrukcje imiesłowowe  w Biblii Budnego z roku 1572

LEKSYKA

Jerzy Brzeziński, Krzysztof Maćkowiak, Teoria oświecenia o istocie i miejscu leksyki pospolitej w systemie słownikowym polszczyzny

Edward Stachurski, Próba ustalenia listy wyrazów charakterystycznych dla tekstu literackiego (niezależnie od epoki)

Maria Wojtyła-Świerzowska, O robotkach i potwarzach czartowskich. Uwagi o formacjach antyfrastycznych w polszczyźnie

Wojciech Ryszard Rzepka, Osobliwości leksykalne „Rozmyślania przemyskiego”. Kilka uwag ogólnych

Halina Wiśniewska, Nazwy żeńskie (niewiast) w XVII wieku

Mirosława Białoskórska, Perła i jej pole łączliwości w historii języka polskiego

Bogusław Dunaj, Elementy obce w najnowszej leksyce polskiej

Aleksandra Cieślikowa, Z dziejów nazw własnych w języku polskim. Dziedzictwo i innowacje

Maria Malec, Adaptacje obcych nazw własnych w „Rozmyślaniu przemyskim”

Zofia i Karol Zierhofferowie, Polski system obcego nazewnictwa geograficznego i jego przeobrażenia w historii

Wiesław Wydra, O czeskich wzorach dwóch średniowiecznych tropów polskich. Postscriptum do artykułu „Nieznany drukowany przekaz obrzędu Elevatio crucis z Płocka” (1498)

Maciej Kawka, „Cudza mowa” w tekście „Fraszek” Jana Kochanowskiego

Władysława Książek-Bryłowa, Uwagi o języku i stylu fraszek Wacława Potockiego

Teodozja Rittel, Konceptualizacja dobra i zła w „Arkadii” Elżbiety Drużbackiej. W kontekście rozważań nad wyrazem aksjologicznym