Joanna Okoniowa, Przeciwstawienia kierunkowe w języku polskim, Kraków 1994, 103 s.

seria: Prace Instytutu Języka Polskiego PAN nr 88

[fragment Wstępu]

Praca niniejsza jest owocem wcześniejszych doświadczeń autorki, jak też przemyśleń powstałych w toku pisania poprzednich rozpraw, związanych z jej pracą zawodową jako leksykografa i dialektologa. Jest również wynikiem zainteresowań sprawami ogólnojęzykoznawczymi oraz literackimi (...)

Asumptem do rozważań był materiał językowy. Poszukiwania powiązań słowiańskich i indoeuropejskich, dociekania etymologiczne prowadziły często dalej, poza słowniki i gramatyki porównawcze, do opisu zwyczajów, wierzeń i obrzędów, za zatem do opracowań etnograficznych i antropologicznych, żeby móc powrócić okrężną drogą znowu do języka (...)

Spis treści

I. Przypomnienia etnolingwistyczne

    1. Język a świat

    2. Język a przestrzeń

    3. Przeciwstawienia leksykalne

    4. Etymologia

    5. Synchronia i diachronia

    6. Podstawowy charakter wyrażeń przestrzennych. Lokalizm. Metafora

    7. Waloryzacja

    8. Założenia. Terminologia

II. Przegląd materiału . Grupowanie leksemów i znaczeń

    1. Wprowadzenie

    2. Słońce i wokół słońca

    3. Opozycje: wokół słońca

    4. Prawy: lewy

    5. Od siebie: k sobie

    6.Desny: szuj

    7. Dobry: chudy

    8. Prosty: krzywy

    9. Lice: nice

III. Próba syntezy

    1. Paralele indoeuropejskie

    2. Polskie wyrażenia przestrzenne na tle słowiańskim

    3. Analiza znaczeniowa

    4. Odnawianie opozycji

    5. Metafora i metaforyzacja znaczeń

    6. Waloryzacja

Zakończenie

Tabele

Przypisy

Bibliografia (Wybór)

Skróty bibliograficzne i źródłowe

Inne skróty