• Dorota Adamiec, Frazeologia religijna okresu Baroku
Dorota Adamiec, Frazeologia religijna okresu Baroku (na tle tendencji kulturowych epoki), Kraków 2007, seria: Prace Instytutu Języka Polskiego PAN nr 132

Ze Wstępu

Język okresu baroku był zwierciadłem, w którym odbiły się zarówno zasadnicze dysputy ideowe epoki, jak i zachowania charakterystyczne dla życia codziennego. Słownictwo należące do kręgu tematycznego religii jest więc w dobie baroku bogate i różnorodne. Wybrany z takiego zasobu materiał w postaci frazeologizmów religijnych umożliwia nie tylko rzetelną analizę, ale również uprawnia do wniosków uogólniających, dotyczących funkcjonowania frazeologizmów w polszczyźnie okresu baroku. Praca ta, mam nadzieję, będzie jedną z analiz cząstkowych, składających się na pełny opis tendencji rozwojowych zasobu leksykalnego doby średniopolskiej.

Podstawę materiałową pracy stanowi zbiór jednostek frazeologicznych, wy­branych ze względu na ich genetyczny związek z wymienionym już kręgiem tematycznym - religią. Ekscerpcję prowadziłam, wykorzystując kartotekę zgromadzoną na potrzeby Słownika języka polskiego XVII i 1. polowy XVIII wieku. Docierałam więc do frazeologizmów przez wybrane leksemy. Niewątpliwie taka droga powoduje pewne ograniczenia, ma jednak tę zasadniczą zaletę, że pozwala na zebranie materiału pochodzącego z tekstów bardzo licznych i różnorodnych (bibliografia podstawowego kanonu źródeł wykorzystywanych w Słowniku obejmuje 276 pozycji, z których część jest już bardzo trudno dostępna ze względu na miejsce przechowywania czy stopień zniszczenia). Jednoczesne spojrzenie na grupę związków zbudowanych wokół jednego leksemu ułatwia obserwację wariantywności frazeologizmów, bardzo charakterystycznej dla czasu baroku. Systematyczna analiza materiału umożliwia zarejestrowanie także takich jednostek, których żywot językowy był zbyt ulotny, krótki, aby przetrwały do współczesności, choćby w zapisie słownikowym. Jednak teksty barokowe potwierdzają ich funkcjonowanie w ówczesnej polszczyźnie. Na dalszym etapie pracy konieczne było również czytanie obszernych fragmentów tekstów źródłowych, gdyż często dopiero badanie szerokiego kontekstu (czy całości utworu) pozwalało na dokładne zrozumienie i analizę semantyczną. Zebrany materiał nie wyczerpuje oczywiście całości zasobu frazeologii religijnej baroku, ale pozwala na rzetelny opis fragmentu historycznej rzeczywistości językowej. Do zgromadzenia i uporządkowania materiału zastosowałam aplikację Microsoft Access, która umożliwiła korzystanie z mechanizmów relacyjnej bazy danych w toku dalszej pracy nad tą rozprawą.

Cel pracy to przedstawienie jak najpełniejszej i wielostronnej charakterystyki zgromadzonego zasobu frazeologizmów religijnych. Centrum opisu stanowi analiza semantyczna, uzupełniona charakterystyką formalną zebranego materiału.

Pierwszy rozdział obejmuje zagadnienia wstępne. Omówione są tu założenia teoretyczne z uwzględnieniem podstawowych zagadnień teorii frazeologii i metod badawczych zastosowanych w analizie związków frazeologicznych. Opis tła historycznego koncentruje się na kwestii miejsca religii w kulturze baroku. Następnie podejmuję próbę scharakteryzowania relacji pomiędzy językiem religijnym a polszczyzną ogólną. Kolejny podrozdział zawiera współczesny stan badań nad frazeologią religijną. Rozdział dotyczący zagadnień wstępnych zamyka charakterystyka materiału językowego. Drugi rozdział pracy zawiera semantyczną charakterystykę frazeologizmów. Zasadniczą jego część wypełnia prezentacja głównych kręgów tematycznych frazeologii religijnej okresu baroku. Przedstawiony tu opis uwzględnia wewnętrzną strukturę poszczególnych kręgów, wynikającą z analizy materiału. Dopełnieniem analizy semantycznej w formie kręgów tematycznych są: rozdział trzeci, poświęcony procesowi desakralizacji językowej, oraz rozdział czwarty, prezentujący wybrane zagadnienia dotyczące relacji znaczeniowych frazeologizmów. Rozdział piąty zawiera analizę formalną badanych związków. W zakończeniu zebrane są i podsumowane wnioski sformułowane w toku pisania pracy. Uzupełnienie stanowi alfabetyczny indeks omówionych związków frazeologicznych oraz indeks wyrazów w nich występujących.

Dorota Adamiec

Dorota Adamiec, Frazeologia religijna okresu Baroku

  • Kod Produktu: Dorota Adamiec, Frazeologia religijna okresu Baroku
  • Dostępność: 28
  • 9,99zł

  • Bez podatku: 9,99zł