Bożena Sieradzka-Baziur, Między błogosławieństwem a przekleństwem. Zagadnienia języka religijnego w twórczości Jana Kasprowicza, Kraków 2006, 316 s.

seria: Prace Instytutu Języka Polskiego PAN nr 128

[fragment Słowa Wstępnego]

Przedmiotem tej rozprawy językoznawczej są różnorodne zagadnienia dotyczące języka religijnego, dokumentowane przykładami z twórczości literackiej, a także niekiedy i publicystyki Kasprowicza. Motto monografii pochodzi z Fenomenologii religii Gerardusa van der Leeuwa, piszącego o tym, że świat religijny nie zna pustych słów. To stwierdzenie odnieść można również do wielu tekstów Kasprowicza mających związek z polem semantycznym RELIGIA, gdyż wypowiedzi te mienią się różnorodnymi znaczeniami dotyczącymi istot duchowych i kontaktu człowieka z nimi. Podstawa materiałową rozprawy jest twórczość poety, którego błogosławiąca wizja świata nadprzyrodzonego (świętości) oscylowała  niepokojąco wokół przekleństwa. Złożoność semantyczna tekstów Kasprowicza, dotyczących istot duchowych oraz innych osób z pola semantycznego RELIGIA, i kierowanych do nich wypowiedzi o charakterze  religijnym, jak również różnorodność rodzajowa  utworów (liryka, epika, dramat) zdecydowały o takim, a nie innym doborze materiału do analizy. Badacze jego twórczości niejednokrotnie podkreślają jej silne nacechowanie treściami religijnymi i filozoficznymi. Ważniejsze utwory poety, w których dominują te treści, to: cykl poematów Z motywów biblijnych, poemat społeczno-religijny Chrystus, poemat biblijny Ezechiel, poemat Na Wzgórzu Śmierci, hymny z cyklu Ginącemu światu i Salve Regina, poemat dramatyczny Uczta Herodiady, fantazja dramatyczna Aryman i Oromaz oraz liczne inne mniejsze utwory wierszem lub prozą (...)