Katarzyna Konczewska, Polacy i język polski na Grodzieńszczyźnie, Kraków, 2021, 192 s. ISBN: 978-83-64007-71-2

Fragment recenzji wydawniczej prof. dr. hab. Janusza Riegera:

„Książka w istotny sposób poszerza naszą wiedzę o polszczyźnie Kresów. Na podstawie własnych materiałów dialektalnych oraz bazując na doświadczeniu życia i pracy  na tamtym terenie, Autorka ukazuje różne aspekty życia Polaków na Grodzieńszczyźnie, w tym ich miejsce wśród ludności regionu i ich  mowę, nieco inną u potomków szlachty i potomków chłopów. Pokazuje wszechstronnie strefy funkcjonowania polszczyzny: w domu, w szkole, w kontaktach międzyludzkich, w Kościele, w publikacjach, w Internecie. Wskazuje zmiany zachodzące w różnych obszarach w ostatnich latach. Świetny opis sytuacji socjolingwistycznej uzupełniają m.in. fakty z historii regionu, uwagi o inskrypcjach nagrobnych, o języku utworów Elizy Orzeszkowej, współczesnego pisarza Aleksandra Jurewicza oraz polskojęzycznych wydań książkowych na Białorusi. Styl pracy i jej zawartość sprawiają, że będzie ona także dobrze popularyzować wiedzę o Polakach i ich języku w badanym regionie”.

Spis treści:

Przedmowa

1. Wprowadzenie

1.1. Wstęp

1.2. Charakterystyka materiału

1.3. Wybrane zagadnienia z teorii kontaktów językowych

1.4. Stan badań nad polszczyzną na Litwie i Białorusi

1.5. Geneza polszczyzny grodzieńskiej

2. Rys historyczny badanych miejscowości

3. Współczesna sytuacja socjolingwistyczna

3.1. Przekrój narodowościowy

3.2. Kody językowe

4. Dystrybucja funkcjonalna języka polskiego

4.1. Rodzina i inne wspólnoty

4.2. Szkoła i nauka polskiego

4.3. Media

4.4. Kościół

4.5. Cmentarze

5. Wybrane cechy językowe materiału gwarowego

5.1. Fonetyka

5.2. Morfologia

5.3. Składnia

5.4. Leksyka i frazeologia

6. Polszczyzna regionalna w utworach literackich i publicystyce

6.1. Polszczyzna grodzieńska w powieściach Elizy Orzeszkowej

6.2. Język okolic Lidy w utworach Aleksandra Jurewicza

6.3. Regionalizmy we współczesnych publikacjach

7. Podsumowania i wnioski

Aneks

Teksty gwarowe

Cechy regionalne grodzieńskich polskojęzycznych stron internetowych i prasy

Wypowiedzi pisemne młodych miejscowych księży katolickich

Modlitwy podstawowe i pieśni religijne z fonetycznym zapisem cyrylicą

Inskrypcje nagrobne na katolickich cmentarzach Grodzieńszczyzny

Wykaz organizacji i instytucji

Mapy

Zdjęcia

Spis map

Spis zdjęć

Spis wykresów

Spis tabel

Bibliografia

Streszczenie

Рэзюмэ

Summary